شما برای هر روز فرزندتان برنامه دارید؟

در این بخش به کمک دکتر حسین حسینی ،روانشناس تخصصی کودک، سعی می­‌کنیم به صریح­‌ترین و روان­‌ترین شکل ممکن برنامه 30 روزه­‌مان را توضیح دهیم.

در ابتدا هر یک از این تمرین­‌ها را به صورت جداگانه بررسی می‌­کنیم.

رقصیدن:

رقصیدن در دسته کار گروهی قرار می‎‌گیرد. رقصیدن به تقویت مهارت­‌هایی مانند: مهارت‌­های شنیداری، قرینه­‌سازی، هماهنگی دست و پا(هماهنگی حرکتی)، ریتم و خودکنترلی (self control) کمک می‌­کند.
خودکنترلی (self control) به معنای غلبه فرد بر احساس خودکار خود است. در اصل خودکنترلی توانایی است که فرد را از تفکر خودکار دور می‌­کند و این نخستین گام برای حل مشکلات (problem solving) است.

جمع‌­کردن اتاق:

یکی از اهداف پایه‌­ای از ایجاد نظم و انضباط در اتاق بالا بردن آستانه تحمل است، به طور مثال تعداد زیادی لگو را کف اتاق می­‌ریزیم و بعد از بازی از کودکانمان می­‌خواهیم تا آنها را جمع کنند. حتی می‌­توانیم برای آنها  پاداشی در نظر بگیریم، یا در جمع­‌کردن لگو­ها به آنها کمک کنیم اما باید به این نکته توجه کنیم که حتما تا آخرین قطعه لگوها جمع شود.
در تمامی این فعالیت­‌ها تمرینی نهفته است به نام (join attention). تقویت این مهارت بسیار مفید و کلیدی است.

Join attention این است که با هم به چیزی توجه کنیم. به طور مثال از کودکمان بخواهیم که باهم سالاد درست کنیم.کودکانی که علاقه بیشتری به بازی­‌های فردی دارند تا بازی­‌های گروهی در مهارت join attention ضعیف هستند.­
تقویت این مهارت موجب بهبود رابطه فرزندان با والدین می شود، اما نباید در انجام این تمرین افراط شود. بنابراین نتیجه  می­‌گیریم والدین باید جایگاه به کار بردن این مهارت را تشخیص دهند، زیرا دقت­‌نکردن به این نکته موجب بروز مشکلاتی خواهد شد. به طور مثال کودکان از 3 سالگی حس مستقل بودن را درک می­‌کنند و می­‌خواهند بسیاری از کار­ها را خودشان به تنهایی انجام دهند، اگر مادران و پدران بیش از اندازه خود را در فعالیت­‌های آنها دخیل کنند، اعتماد به نفس کودکان را می‌­گیرند و آنها در آینده دچار مشکل اضطرب جدایی می‌­شوند.

قایم­‌باشک:

این بازی یکی ازتمرین‌­های مهم و پایه‌­ای است که مفاهیمی کلیدی را در خود گنجانده است، زیرا مفهوم جدایی و مسئله اضطراب از جدایی را بیان و راه­‌حل آن را ارائه می‌­دهد.

بازی تعادل:

بحث تعادل در رشد ذهنی و عقلی بچه‌­ها تاثیر فراوانی دارد. بچه‌­ها عموما باید بین 12 تا13  ماهگی شروع به راه­‌رفتن کنند. زیرا دیر راه‌ ­افتادن بچه‌­ها می­‌تواند موجب تاخیر در رشد ذهنی آنها شود. به موقع راه افتادن کودکان نیز به رشد قرینه‌­سازی آنها کمک می­‌کند. به طور مثال کودکانی که دیر‌تر راه می­‌افتند نمی­‌توانند یک آدم را به صورت قرینه نقاشی کنند.

در ادامه به پرسش مادر عزیزمان پاسخ می‌­دهیم.

سوال: دختر من زود شروع به راه‌­رفتن کرده است، الان یک سال و چهارماهه است و در حرکت­‌های تعادلی مشکل دارد
برای حل این مشکل چه باید کرد؟

دکتر حسینی درباره این نوع مشکلات می‌­گوید:
در ابتدا آزمایش­‌هایی انجام می‌­دهیم تا متوجه شویم که کودکمان ­چقدر از هم­‌سن‌­ وسال­‌های خود فاصله دارد.
به طور مثال یک کودک 4ساله باید بتواند لی‌­لی کند، از پله‌­ها بدون اینکه دستگیره راهرو را بگیرد بالا برود، یا به مدت 7 تا 8 ثانیه روی یک پای خود بایستد.
حال اگر کودک خیلی از این تعاریف فاصله داشته باشد یا هر چقدر که سن او بالا‌تر برود، ضعف عضلانی و عدم حفظ تعادل در حرکت­‌های او بیش­تر شود، باید به دنبال درمان‌­های کلینیکال برویم، اما اگر تفاوت چندانی میان حرکت‌های این کودک با استاندارد­های سنی­‌اش نباشد مشکل کودک با تمرین­‌های جزئی در خانه قابل حل‌­شدن است.
در مجموع باید بدانیم که حفظ تعادل در رشد ذهنی کودک، بالا­رفتن اعتماد به نفس او و لمس­‌!کردن بسیاری از اشیا و آگاهی از ماهیت آنها بسیار اهمیت دارد.

بازی‌­هایی با مواد و شکل­‌های مختلف:

در این بازی­ها بحث ادراک فضایی کودکان و محرک­های دستی ( hand function) را مطرح می­‌کنیم.
به طور مثال بسیاری از کودکان در جهت­‌یابی فضا و تشخیص بعد اشکال هندسی مشکل دارند، به این معنا که تفاوت مربع با مستطیل را تشخیص نمی­‌دهند، یا بعد مسافت را درک نمی‌­کنند یا نمی‌­توانند تشخیص بدهند از خانه خودشان تا خانه مادربزرگشان چقدر فاصله است؛ دور است یا نزدیک؟
کار­هایی مانند خرد­کردن سیب‌­زمینی به آنها کمک می­‌کند تا این توانایی را در خود تقویت کنند.
ممکن است پرسید چگونه؟ زمانی که کودک شما در حال خرد‌­کردن سیب‌­زمینی است، باید برای درست خرد­‌کردن آن از چند قانون پیروی کند؛ به طور مثال تمام قطعات سیب‌­زمینی باید به یک اندازه خرد شوند که این فعالیت به جهت‌­یابی فضایی (oriention) کمک می­‌کند. در اینجا کودک باید به موضوع تشخیص اندازه­‌ها نیز توجه کند؛ وقتی تکه‌­ای از سیب­‌زمینی را در دست می­‌گیرد که نمی‌­تواند آن را شبیه بقیه خرد کند، در این لحظه شروع به فکر­کردن و به­‌کارگیری خلاقیت می­‌کند تا آن تکه را هم مثل بقیه تکه‌­ها خرد کند.
یکی دیگر از مباحثی که در تمرین‌­های خود گنجانده‌­ایم شناختن جنس مواد است. به طور مثال اگر کودک شما بخواهد یک هلو و یک سیب­‌زمینی را خرد کند، متوجه می‌­شود برای تکه‌­کردن سیب­‌زمینی باید فشار بیش­‌تری به چاقو بیاورد تا تکه‌­کردن هلو، بنابراین درک می­‌کند که هلو از سیب‌­زمینی نرم­‌تر است و همین امر موجب تقویت حواس چند­گانه او نیز می­‌شود.

تزیین میوه:

تزیین میوه علاوه بر رشد خلاقیت کودک می‌­تواند در مباحثی مانند join attention موثر باشد. این راهی است تا کودکان در مورد چالش‌­هایی که در برابر آنها مقاومت می‌­کنند انعطاف­‌پذیر‌­تر برخورد کنند. به این معنا که اگر کودک ما میوه یا غذایی را دوست ندارد از او بخواهیم در تزیین یا درست­‌کردن آن به ما کمک کند؛ همین امر سبب می‌­شود تا ذهن و حواس پنج­گانه او تحریک شود، مثلاً بوی خیار یا پرتقال را احساس کند و بخواهد آن را مزه کند در این صورت تامل والدین با فرزندان نیز بیش‌تر می‌شود.
البته گاهی برای شکستن این مقاومت‌­ها پاداشی در نظر بگیرید، زیرا این کار بسیار تاثیرگذار است.
همیشه باید به این نکته توجه داشته باشیم که این فعالیت‌­ها اثر­گذار هستند اما نتیجه مورد نظر در دراز مدت حاصل می­‌شود. پس به دنبال فعالیت‌­های زود­بازده نباشیم.

اسباب­‌بازی‌هایش را بشوید­‌‌:  

با انجام این بازی  بچه‌­ها مفهوم اندازه و حجم را درک می‌­کنند. وقتی از فرزندمان می‌­خواهیم ظرف­‌ها یا اسباب‌­بازی‌­هایش را که ابعاد مختلف دارد بشوید، او سعی می‌کند راه­‌حل‌­هایی مختلف برای این کار پیدا کند. در این بخش به تمرین توجه و تمرکز هم می­‌پردازیم. مثلاً می‌­توانیم از فرزندمان بخواهیم تا نهایت دقت را به کار گیرد و ظرفی را که  دارد می‌­شوید طوری زیر آب بگیرد که تمام ظرف زیر شیر آب باشد تا بهتر آن‌ها را بشوید. حتی چیدمان ظروف بعد از شسته­‌‎شدن به برنامه‌­ریزی نیاز دارد، بنابراین فرزندمان یاد می­‌گیرد که طبق چه الگوریتمی ظروف و اسباب‌­بازی­‌هایش را بچیند تا زود‌­تر و بهتر خشک شوند.

در این ویدیو با همراهی دکتر حسین حسینی به تحلیل و بررسی تمرین­‌ها و فعالیت‌­ها پرداختیم، و از هدفمان برای اجرای آنها و تاثیراتشان در زندگی حال و آینده فرزندانمان صحبت کردیم. فعالیت‌­هایی که شاید به نظر ساده بیایند، اما تاثیراتی بسیار کلیدی و درازمدت در سرنوشت فرزندانمان دارند.

سپاس از مادران و پدران مجموعه‌­­مان که با ما در این برنامه همراه هستند.